1- استادیار، گروه روانشناسی پژوهشکده زنان، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران (نویسنده مسوؤل). ، f.fayyaz@alzahra.ac.ir
2- استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3- مدیر و مدرس مدرسه دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده: (2051 مشاهده)
هدف: افسردگی اختلال شایعی است که مشکلات زیادی را در زندگی فردی و اجتماعی ایجاد میکند. بیش از صد سال از پژوهش در این حوزه میگذرد و تبیینهای متفاوتی از علتها و عوامل همبسته آن ارائه شده است. قرآن، منبع متقنی است که باید در حل مسائل خود در زندگی به آن رجوع کرده و برای برونرفت از مشکلات، به رهنمودهای آن عمل نمود. رجوع به قرآن جهت فهم عوامل غمگینی پایدار نیازمند روشمندی است. هدف این پژوهش، تبیین روششناسی کشف معنای افسردگی از قرآن کریم بوده است.
مواد و روش ها: متن مرجع، قرآن کریم است که کلامی الهی است که ویژگیهای خاص خود را در فهم و کشف معنا دارد و روشهای تدبر در آیات قرآن، دارای اصول و قواعد خاصی است که البته در قالب روشهای تحلیل محتوا نیز قابل تبیین است. تبیین مسئله افسردگی و مؤلفهبندی آن، بررسی واژگان قرآن و انتخاب واژگان متناظر با مؤلفهها از نظر مقدمه، لازمه یا نتیجه معنا، بررسی واژگان در آیات و سورهها، استخراج تعریف از واژگان در سوره و در نهایت ترسیم ساختار افسردگی بر مبنای ساختار انسان در قرآن مراحلی است که طی آن معنای افسردگی و انواع آن و قواعد مربوط به آن از منظر قرآن بهدست آمد.
یافتهها: در این پژوهش پس از طی مراحلی 14 واژه بهعنوان واژگان افسردگی در قرآن انتخاب شده و سپس در 6 سوره، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. واژگان نشانهای افسردگی، پلی بهسوی فهم تعریف جدید از افسردگی، ریشهها و عوامل علی و انواع افسردگی مبتنی بر قرآن بود. افسردگی نهان و آشکار، انواع و مراتب افسردگی، شدت و ضعف افسردگی بر اساس ریشهها و تنوع افسردگی بر اساس بسترهای ظهور از جمله یافتههای مهم این پژوهش بود.
نتیجهگیری: عوامل غمگینی فراگیر در قرآن کریم، هرچند در نشانهها با نشانههای افسردگی در روان-شناسی شباهت دارد، اما در ماهیت و تعریف و همینطور در ریشه ها و عوامل با آن متفاوت است و دریچه مفهومی جدیدی را از معناشناسی افسردگی مبتنی بر قرآن به روی ما باز مینماید. عرضه مسایل بیرونی به قرآن کریم و کشف پاسخ از آن شیوهای است که با آن میتوان به حقایق بسیاری در زمینه سؤالات بشر دست پیدا کرد
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1399/10/15 | پذیرش: 1399/12/23 | انتشار: 1400/3/29