هدف: هدف از اجرای این پژوهش، بررسی سنخ دانش معصومان در زمینه علم و مسایل طبی است تا مشخص گردد معصومان در این قلمرو مانند بشر عادی عمل می­ کنند و یا از دانش خاصی بهره­ می­برند.
مواد و روش ­ها: در این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی، با استفاده از منابع نقلی یعنی قرآن و حدیث، سِنخ شناسی دانش طبّی معصومان صورت پذیرفته است.
یافته­ ها: به نظر می ­رسد که دو سنخ حداکثری و حداقلی -با فرض عدم استقلال علم آنان در هر دو سنخ و نیازمند اذن و اراده الهی بودن آنها- در نگاه کلان نسبت به علم معصومان در طبّ وجود داشته باشد. دانش حداکثری طبّ آنان، با توجه به مقامات و فضایل و علم ویژه لدنی معصومان نیز سیره منقول از زندگانی آنها، با عنایت به عدم جهل و متأثر بودن از قلمرو مطلق قرآن، منابع متعالی علم معصومان و مواجهه فوق بشری با طب در برخی موارد استعمال شده است. سنخ حداقلی نیز در هنگامه مصلحت و حکمتی چون تقیه یا مبارزه با غلوّ و استفاده از علم ظاهری است و یا غالباً در تکوین علوم دیده می ­شود که اصل گویی و استفاده از کلیّات برای نشأت دادن یک دانش مثل طبّ را به استخدام درآورده ­اند.
نتیجه­ گیری: بر اساس قرآن و روایات، با توجه به اینکه جهل در ساحت علمی آنها به سبب خُزّان علم الهی بودنشان، راه ندارد؛ نیز بنا بر نظریه مطلق بودن قلمرو قرآن و جاری شدن آن در همه زمان­ ها و مسایل و لحاظ مفسّر و مبیّن بودن معصومان برای قرآن، همچنین با در نظر گرفتن منابع متعالی تر از منابع بشری برای علم معصومان، نمی ­توان عدم علم آنها نسبت به طب را نتیجه گرفت. ضمناً در سیره آنها مواجهاتی با اطبّاء دیده می ­شود که نشان از فوق بشری بودن علم معصومان در زمینه طبّ است. مرجعیّت علمی معصومان در تمامی زمینه­ های دینی و دنیوی بنا بر قرآن، به دامنه علم طبّ نیز کشیده می ­شود. گرچه سنخ علم استخدام شده معصومان در زمینه طبّ، همیشه غیر ذاتی و غیر مستقل از اراده الهی و در طول آن است و غالباً بر اساس اصل گویی و اشاره به نکات کلّی و پارادایم­های یک مسأله یا دانشی چون طبّ است. البته گاهی نیز دیده می­ شود که آنان از علوم ظاهری در این زمینه نیز استفاده کرده ­اند.

واژه‌های کلیدی: حدیث، سنخ، طبّ، علم، قرآن، معصومان

متن کامل [PDF 1136 kb]   (802 دریافت)