1- گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران ، beheshti@atu.ac.ir
3- گروه تعلیم و تربیت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (7824 مشاهده)
مقدمه: نظام تعلیم و تربیت برای شکلگیری، تقویت و استحکام خود به آرا و اندیشههای برخاسته از متن فرهنگ و مکتب خود نیاز دارد. اگر این بررسی در منبعی برجسته همچون نهجالبلاغه صورت گیرد، با توجه به فرهنگ اسلامی حاکم بر جامعه ما، پذیرش آن از طرف مخاطبان حتمی خواهد بود. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی و تبیین نظام تربیت اخلاقی در نامه ۳۱ نهجالبلاغه شامل بنیادها، هدفها، اصول و روشهای تربیت اخلاقی انجام شد. روش بهکارگرفتهشده در این تحقیق، با توجه به ارتباط نزدیک و تنگاتنگ روش، هدفها و ماهیت موضوع تحقیق، روش تحلیلی- استنباطی و روش گردآوری مطالب، کتابخانهای و بررسی اسناد بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش تحلیل مفهومی استفاده شد و با توجه به موضوع و هدف پژوهش، از شیوه بررسی بافت یا سیاق مفهوم برای تحلیل مفاهیم بهره گرفته شد.
نتیجهگیری: نظام تربیت اخلاقی در نامه ۳۱ نهجالبلاغه دارای چهار مولفه بنیادها، هدفها، اصول و روشهاست. نظام تربیت اخلاقی در این نامه شامل چهار بنیاد توحید، ضعف آدمی، فطرت و معاد است. هدف غایی تربیت اخلاقی در نامه مذکور "تخلق به اخلاق الهی" و هدفهای واسطهای برای تحقق آن، شـناخت خدا، خودسازی، تقوا، زهد، صبر، التزام به امر الهی و یاد خداوند است. اصول تربیت اخلاقی استنباطشده از نامه مذکور شامل کرامت، تفاوتهای فردی، اعتدال، تعقل، تفکر و تدبر، و در نهایت روشهای تربیت اخلاقی در نامه یادشده شامل تذکر، موعظه، ارایه الگو، محبت، عبرتآموزی، توبه، و مراقبه و محاسبه هستند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1397/9/2 | پذیرش: 1397/11/20 | انتشار: 1397/12/28